[h=3]Soru[/h]
Ben devlet memuruyum ve maaşlarımızı aldığımız banka anlaşma karşılığı promosyon adı altında bir para veriyor bunun hükmü nedir?
Cevap
(Cevabın tamamını okuyunuz, zira yanlış anlamanız sıkıntılara vesile olabilir)
Bu mesele yeni ortaya çıktığı zaman, görüşümüz bu promosyonların faiz olduğu ve dolayısıyla alınıp harcanmasının caiz olmadığı şeklindeydi.
Daha önceden ilgili sorulara verdiğimiz cevabı hatırlayalım:
Bankanın verdiği bu promosyon paraların alınması caiz değildir. Çünkü bu paralar hediye değil, faizdir. Maaşların banka üzerinden çalışanlara verilmesi anlaşması karşılığında verilen bir fazlalık olduğu için faizdir. Yani aslında bu promosyon, kurumun bankaya yatırdığı çalışan maaşlarının faizi olmaktadır.
Öncelikle şunu belirtelim ki gün geçtikçe ve konuyla alakalı sorular çeşitlendikçe, verilen fetvayı ve meseleyi tekrar gözden geçirme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.
Günümüzde irili ufaklı birçok resmi ve özel kurumlar çalışanlarına maaşlarını bankalar aracılığıyla ödemektedir. Zaten belli bir sayıda
çalışanı olan kurumların maaşlarını elden ödemeleri yasal olarak mümkün olmamaktadır.
İşte bu mesele birçok kimsenin ortak problemi olmaya başlamıştır. Biz de bu nedenle meseleyi daha detaylı gözden geçirme ihtiyacı duyduk. Çeşitli fikir ve görüş alışverişinde bulunarak meseleyi yeniden değerlendirdik:
Bu mesele, bir yönüyle zorunlu tasarruf (nema) ve KEY kesintilerine benzemektedir.
Kurum çalışanına vereceği maaşı yasal veya çalışanının eline daha fazla para geçebilmesi gibi çeşitli nedenlerle bankalar aracılığıyla vermektedir. Diyelim ki kurumun beş yüz çalışanı var. Bu kadar kişinin maaşı epey bir yekun tutacağı için bu toplu para bankalar için fon kaynağı manasına gelmektedir. Dolayısıyla kurumun bu maaşları kendi hesaplarına yatırmaları için bankalar arasında bir rekabet meydana gelmektedir. Bu rekabetin sonucu da bankalar çeşitli teklifler sunmaktadır. Yatırılan paraya karşılık bir fazlalık promosyon adıyla verilmektedir.
İşte bu promosyon banka ile kurum arasında bir anlaşma ve pazarlığa dayalı olduğu için faizdir. Burada bir şüphe yoktur.
Mesele bu noktadan sonra ortaya çıkmaktadır:
Çalışan yani maaşını alan kimse bu meselenin neresindedir? O halde şu soruların cevaplanması gerekmektedir:
Kurum maaşını bankaya yatırmak ve karşılığında daha fazla bir para almasını sağlamak için çalışanınla pazarlık ve anlaşma yapmış mıdır? Yani kişi bizzat bu anlaşmaya taraf olmuş mudur?
Kişi bu anlaşmaya taraf olmasa da rıza göstermemeye hakkı var mıdır? Yani kişi isterse bu anlaşma dışında kalabilir mi? Diğerleri kendi rızalarıyla bankadan promosyonlu maaş çekebilirken kişinin kendi rızasıyla maaşını normal olarak almaya hakkı var mıdır?
Eğer kurum çalışanlarına böyle bir irade göstermelerine müsaade etmiyor ve ayrı davranmalarına imkân vermiyorsa, bu halde kişi bu anlaşmanın bir tarafı olmamaktadır. Dolayısıyla ortaya çıkan promosyon, (faiz) fazlalıkta kişinin bir müdahalesi bulunmamaktadır.
Yani kurum çalışanına sormadan, rızasını almadan hareket etmekte, yine kendi belirlediği, bölüştürdüğü bir fazlalığı çalışanına maaşına ek olarak vermektedir.
O halde kurum ile banka arasında bu fazlalık faiz iken, çalışan için faiz olmaz. Çünkü faiz bir akdin, anlaşmanın içinde yer alır. Kişi ile çalıştığı kurum arasında böyle bir anlaşma söz konusu değildir.
Kişi için bu promosyon bir faiz olmadığı için alabilir ve dilediği şekilde tasarruf edebilir.
Fakat şunu da belirtelim ki, bu fazla ödemelere ihtiyaç duymayan kardeşlerimizin bunu kullanmayıp fakir kimselere ve yardım kuruluşlarına vermeleri daha münasiptir. Çünkü bu ödemelerin tek nemalandırma kaynağı, faizdir. Bu durumda bu fazlalıklar kesin olarak faiz olmasa da faiz şüphesi taşımaktadır.
En doğrusunu Allah Teala bilir.
***********************************************
Bahsettiğiniz linkten bir soru/cevap ekledim.
Çelişki dolu, bir çok soru işareti üreten ve sahih olmayan bir fetva, bence...
