Öncelikle belirtilmesi gereken Kuran'ın her çağdan, her türlü insan grubuna hitap eden bir anlatıma sahip olmasıdır. Okuyan kişinin bilgi ve kültür seviyesi ne olursa olsun Kuran herkesin anlayabileceği gibi açık, anlaşılır bir dile sahiptir. Bir ayette Allah Kuran hakkında şöyle bildirir:
Andolsun Biz Kuran'ı zikr (öğüt alıp düşünmek) için kolaylaştırdık... (Kamer Suresi, 22)
Kuran'da bu kadar kolay anlaşılır bir üslup olmasına rağmen, hiçbir yönden Kuran'ın taklidi mümkün olmamıştır. Allah'ın Kuran'ın benzersizliğine dikkat çektiği ayetlerden bir kısmı şöyledir:
Eğer kulumuza indirdiğimiz (Kur'an)'den şüphedeyseniz, bu durumda, siz de bunun benzeri bir sûre getirin. Ve eğer doğru sözlüyseniz, Allah'tan başka şahitlerinizi (kendilerine güvendiğiniz yardımcılarınızı) çağırın. (Bakara Suresi, 23)
Yoksa: "Bunu kendisi yalan olarak uydurdu" mu diyorlar? De ki: "Bunun benzeri olan bir sûre getirin ve eğer gerçekten doğru sözlüyseniz Allah'tan başka çağırabildiklerinizi çağırın." (Yunus Suresi, 3
Kuran'ın mucize kelimesi ile nitelendirilmesinin sebeplerinden biri, yukarıdaki ayetlerde vurgulandığı gibi insan çabası ile bir benzerinin yazılamamasından kaynaklanır. İşte bu imkansızlık ne kadar büyük olursa, mucize de o denli büyüktür. Dolayısıyla Kuran'ın üslubunun yüzyıllardır milyarlarca insan arasından, tek bir kişi tarafından bile taklit edilemez oluşu, mucizevi yönünün ispatlarından biridir. F. F. Arbuthnot, The Construction of the Bible and the Koran (İncil ve Kuran'ın Yapısı) adlı kitabında, Kuran hakkında şu yorumda bulunmuştur:
Edebi bakış açısıyla değerlendirildiğinde, Kuran yarı şiirsel yarı düz yazı olarak yazılmış en saf Arapçaya örnektir. Dilbilimcilerin bazı durumlarda Kuran'da kullanılan belirli kalıp ve ifadelerle uyuşacak kurallar kullandıkları ve Kuran'a eş bir çalışma üretmek için birçok denemede bulunmalarına rağmen, henüz hiçbirinin bu konuda başarılı olmadıkları bildirilmiştir.246
Kuran'ın anlatımında kullanılan kelimeler hem anlam bakımından, hem de üslubun akıcılığı ve etkisi bakımından son derece özeldir. Ancak Kuran'ın Allah'ın emir ve yasaklarını bildirdiği kutsal bir kitap olduğuna iman etmek istemeyenler, çeşitli bahaneler öne sürerek inkara yönelmişlerdir. Allah iman etmeyenlerin Kuran hakkındaki nitelemelerine karşı aşağıdaki ayetlerde şöyle bildirir:
Biz ona (peygambere) şiir öğretmedik; (bu,) ona yakışmaz da. O (kendisine indirilen Kitap), yalnızca bir öğüt ve apaçık bir Kuran'dır. (Kuran,) Diri olanları uyarıp korkutmak ve kafirlerin üzerine sözün hak olması için (indirilmiştir). (Yasin Suresi, 69-70)
Kuran'ın Kafiye Sistemindeki Üstünlük
Kuran'ı taklit edilemez yapan unsurlardan bir diğeri de, Kuran'ın edebi yapısından kaynaklanır. Kuran Arapça olmasına rağmen, Arap edebiyatında kullanılan kalıplardan hiçbiriyle benzerlik taşımaz.
Kuran'daki kafiye sistemine "seci" denilir ve dilbilimciler Kuran'daki bu kafiye kullanımını da mucize olarak ifade etmektedirler. Ünlü İngiliz bilim adamı Prof. Adel M. A. Abbas, Kuran'ın dilbilim açısından bir mucize olduğunu ispatlamak üzere hazırladığı Science Miracles (Bilimsel Mucizeler) adlı kitabında, Kuran'da kullanılan harfleri, kafiye sistemini grafik ve şemalar aracılığıyla kapsamlı olarak incelemiştir. Bu kitapta Kuran'daki kafiye sistemi ile ilgili oldukça dikkat çekici tespitlerde bulunmuştur.
Bilindiği, gibi Kuran'da, 29 sure 1 ya da 1'den fazla sembolik harfle başlar. "Mukatta harfleri" olarak bilinen bu harfler, aynı zamanda başlangıç harfleri olarak da adlandırılırlar. Arapçadaki 29 harften 14 tanesi, mukatta harflerini oluşturur: Ayn, Sin, Kaf, Nun, Ra, Ya, Ta, Ha, Elif, Lam, Mim, He, Sad, Kef.
Bu harflerden "Nun" harfinin Ka lem Suresi'ndeki kullanımına bakıldığında, ayetlerin %88.8'inde "Nun" harfi ile kafiye olduğu görülür. Şuara Suresi'nin %84.6'sı, Neml Suresi'nin %90.32'si, Kasas Suresi'nin %92.05'i "Nun" harfi ile kafiyelenmiştir.
Kuran'ın tamamı göz önünde bulundurulduğunda ise, %50,08'inde "Nun" harfi ile kafiye yapıldığı görülür. Diğer bir deyişle Kuran'daki ayetlerin yarısından fazlası "Nun" harfi ile biter. Aynı uzunluktaki hiçbir edebi çalışmada, metnin yarısından fazlasında tek ses ile kafiye yapılması mümkün olmamıştır. Bu sadece Arapça için değil, tüm diller için geçerlidir. Kuran'ın kafiye açısından genel incelemesi yapıldığında ise, kafiyelerin yaklaşık %80'inin Elif, Mim, Ya ve Nun harfleri tarafından oluşturulan üç sesten (n, m, a) oluştuğu görülür.247 "Nun" harfinin dışında, ayetlerin %30'u "Mim", "Elif" ya da "Ya" ile kafiyelidir.
Ayet numarası Surenin ismi Nun harfi sayısı
2 Bakara 196
3 Al-i İmran 121
7 Araf 193
10 Yunus 98
11 Hud 56
12 Yusuf 93
13 Rad 5
14 İbrahim 6
15 Hicr 81
19 Meryem 5
20 Taha 0
26 Şuara 192
27 Neml 84
28 Kasas 81
29 Ankebut 59
30 Rum 54
31 Lokman 7
32 Secde 27
36 Yasin 71
38 Sad 18
40 Mümin 32
41 Fussilet 30
42 Şura 6
43 Zuhruf 78
44 Duhan 44
45 Casiye 30
46 Ahkaf 26
50 Kaf 0
68 Kalem 42
Yukarıdaki tablo mukata (sembolik) harfleriyle başlayan surelerde, "Nun" harfi ile sona eren ayetlerin dağılımını göstermektedir.
Kafiyelerde en çok kullanılan dört ses:
Harf Toplam
Sesler a a m n
Ayet sayısı 949 246 666 3123 4984
Yüzde oranı
(%) 15.22 3.94 10.68 50.03 79.92
Yukarıdaki tabloda Kuran'ın kafiye sisteminin %79.92'sini oluşturan 4 harfin orantılı bir şekilde dağılımı görülmektedir.
Aşağıdaki surelerde ise bu dört harfle yapılan pek çok kafiyeden yalnızca birkaç örnek yer alıyor:
Ayet numarası
Müminun Suresi
1 Kad efleha elmu'minun
2 Elleziyne hum fi salatihim haşiun
3 Ve elleziyne hum an ellağvi muğridun
4 Ve elleziyne hum lizzekati failun
5 Ve elleziyne hum lifuricihim hafizun
6 ... ev ma meleket eymanuhum fe innehum gayru melumiyn
7 ... fe ulaike hum eladun
8 Ve elleziyne hum liemanetihim ve ahdihim raun
9 Ve elleziyne hum ala salatihim yuhafizun
10 Ulaike hum elvarisun
11 ... hum fiha halidun
12 Ve lekad halakna elinsane min sulaletin min tiyn
13 Sümme cealnahu nutfeten fi kararin mekiyn
14 ... fe tebareke allahu ehsenu elhalikiyn
15 Sümme innekum beade zalike lemeyyitun
16 Sümme innekum yevme elkıyameti tubasun
17 ... ve ma kunna an elhalki gafiliyn
Ayet numarası Nahl Suresi
1 ... ve teala amma yuşrikun
2 ... ennehu la ilahe illa ena fettakun
3 ... teala amma yuşrikun
4 ... fe iza huve hasiymun mubiyn
5 ... ve menafiu ve minha te'kulun
6 Ve lekum fiha cemalun hıyne turiyhune ve hiyne tesrehun
Ayet numarası Enam Suresi
1 ... Sümme elleziyne keferu birabbihim yeadilun
2 ... sümme entum temterun
3 ... ve yealemu ma teksibun
4 ... illa kanu anha muaridiyn
5 ... fe sevfe ye'tiyhim enbau makanu bihi yestehziun
6 ... ve enşe'na min beadihim karnen aheriyn
7 ... in haza illa sihrun mubiyn
8 ... sümme leyunzarun
9 ... ve lelebesna aleyhim ma yelbisun
10 ... ma kanu bihi yestehziun
Ayet numarası Rum Suresi
6 ... ve lakinne eksere ennasi la yealemun
7 ... ve hum an elahiretihum gafilun
8 ... ve inne kesiyren min ennasi bilikai rabbihim lekafiriyn
9 ... ve lakin kanu enfusehum yezlimun
10 ... en kezzebu biayatillahi ve kanu biha yestehziun
11 ... sümme ileyhi turceun
12 ... yublisu elmucrimun
13 ... ve kanu bişürekaihim kafiriyn
14 Ve yevme tekumu essaatu yevmeizin yeteferrekun
15 ... fe hum fi revdatin yuhberun
Ayet numarası Yunus Suresi
26 ... ulaike ashabu elcenneti hum fiha halidun
27 .. ulaike ashabu ennari hum fiha halidun
28 ... ve kale şürekauhum ma kuntum iyyana teabudun
29 ... in kunna an ibadetikum legafiliyn
30 ... ve dalle anhum ma kanu yefterun
31 ... fe kul e fe la tettekun
32 ... fe enna tusrafun
33 ... ennehum la yu'minun
34 ... fe enna tu'fekun
Ayet numarası Ankebut Suresi
6 ... inne allahe leganiyyun an elalemiyn
7 ... ve leyecziyennehum ehsene ellezi kanu yeamelun
8 ... feunebbiukum bima kuntum teamelun
9 ... lenudhilennehum fi essalihiyn
10 ... ev leyse allahu biealeme bima fi essuduri elalemiyn
11 ... ve yealemenne elmünafikiyn
12 ... innehum lekazibiyn
13 ... ve leyuselunne yevme elkıyameti amma kanu yefterun
14 ... feeheze hum ettufanu ve hum zalimun
Ayet numarası Neml Suresi
12 ... innehum kanu kavmen fasikiyn
13 ... haza sihrun mubiyn
14 ... fe unzur keyfe kane akibetu elmufsidiyn
15 ... min ibadihi elmu'miniyn
16 ... inne haza lehuve elfadlu elmubiyn
17 ... fe hum yuzeun
18 ... suleymanu ve cunuduhu ve hum la yeşurun
19 ... ve edhilni birahmetike fi ibadike essalihiyn
Ayet numarası Nisa Suresi
23 ... inne allahe kane gafuren rahiymen
24 ... inne allahe kane aliymen hakiymen
25 ... ve allahu gafurun rahiymun
26 ... ve allahu aliymun hakiymun
27 ... en temiylu meylen aziymen
Ayet numarası Maide Suresi
22 ... fe inyehrucu minha fe inna dahilun
23 ... fe tevekkelu in kuntum mu'miniyn
24 ... inna hahuna kaidun
25 ... fe ufruk beynena ve beyne elkavmi elfasikiyn
26 ... fe la te'se ala elkavmi elfasikiyn
27 ... kale innema yetekabbelu allahu min elmuttakiyn
28 ... inni ehafu allahe rabbe elalemiyn
29 ... ve zalike cezau ezzalimiyn
30 ... fe katalehu fe esbaha min elhasiriyn
31 ... fe esbaha min elnadimiyn
Ayet numarası Araf Suresi
2 ... ve zikra lilmu'miniyn
3 ... kaliylen ma tezekkerun
4 ... fe caeha be'suna beyaten ev hum kailun
5 ... iz caehum be'suna illa en kalu inna kunna zalimiyn
6 ... ve leneselenne elmurseliyn
7 ... ve ma kunna gaibiyn
8 ... fe ulaike hum elmuflihun
9 ... bima kanu biayatina yezlimun
10 ... kaliylen ma teşkurun
11 ... lem yekun min essacidiyn
Ayet numarası Tevbe Suresi
7 ... inne allahe yuhibbu elmuttakiyn
8 ... ve ekserehum fasikun
9 ... innehum sae ma kanu yeamelun
10 ... ve ulaike hum elmuatedun
11 ... ve nufassilu elayati likavmin yealemun
12 ... leallehum yentehun
13 ... ehakku en tehşevhu in kuntum mu'minyn
14 ... ve yeşfi sudure kavmin mu'miniyn
Ayet numarası Bakara Suresi
62 ... ve la havfun aleyhim ve la hum yehzanun
63 ... ve uzkuru ma fihi leallekum tettakun
64 ... lekuntum min elhasiriyn
65 ... fe kulna lehum kunu kiredeten hasiiyn
66 ... ve mev'izeten lilmuttakiyn
67 ... euzu billahi en ekune min elcahiliyn
68 ... fe amelu ma tu'merun
69 ... bakaratun safrau fakiun levnuha tesurru ennnaziriyn
Ayet numarası Al-i İmran Suresi
130 ... ve ettaku allahe leallekum tuflihun
131 Ve ettaku ennare elleti uiddet lilkafiriyn
132 ... leallekum turhemun
133 ... uiddet lilmuttakiyn
134 ... ve allahu yuhibbu elmuhsiniyn
135 ... ve lem yusirru ala ma fealu ve hum yealemun
136 ... ve niame ecru elamiliyn
137 ... fenzuru keyfe kane akibetu elmukezzibiyn
138 ... ve mev'izetun lilmuttakiyn
139 ... ve entum elealevne in kuntum mu'miniyn
140 ... ve allahu la yuhibbu ezzalimiyn
Ayet numarası Enbiya Suresi
5 ... felye'tina biayetin kema ursile elevveliyn
6 ... e fe hum yu'minun
7 ... in kuntum la tealemun
8 ... ve ma kanu halidiyn
9 ... ve ehlekna elmusrifiyn
10 ... e fe la teakilun
11 ... ve enşe'na beadeha kavmen aheriyn
12 ... hum minha yerkudun
Ayet numarası Nur Suresi
47 ... ve ma ulaike bilmu'miniyn
48 ... feriykun minhum muaridun
49 Ve in yekun elhakku ye'tu ileyhi muziniyn
50 ... bel ulaike hum ezzalimiyn
51 ... ve ulaike hum elmuflihun
52 ... ve ulaike hum elfaizun
53 ... inne allahe habiyrun bima teamelun
54 ... ve ma ala resuli illa elbelagu elmubiyn
55 ... fe ulaike hum elfasikun
Ayet numarası Hicr Suresi
6 ... ve ma yeste'hirun
7 ... in kunte min essadikiyn
8 ... ve ma kanu izen munzariyn
9 ... ve inna lehu lehafizun
10 Ve lekad erselna min kablike fi şiyai elevveliyn
11 ... kanu bihi yestehziun
12 Kezalike neslukuhu fi kulubi elmucrimiyn
13 ... kad halet sunnetu evveliyn
14 ... fihi yearucun
15 ... nahnu kavmun meshurun
İki yüz-üç yüz satırlık bir şiirde, kafiyenin iki üç sesle oluşturulması bu esere başyapıt denecek kadar önemli bir özellik kazandırabilir. Ancak Kuran'ın uzunluğu, içerdiği bilgiler ve hikmetli anlatım göz önünde bulundurulduğunda, bu tür bir kafiye kullanım şeklinin ne denli olağanüstü bir durum olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Çünkü Kuran insanlara rehber olan imani bir kitap olarak, tüm edebi üstünlüklerinin, sosyal ve psikolojik konularının yanı sıra, fiziki bilimlerle ilgili birçok konuyu da içerir. Dolayısıyla böylesine çeşitli ve ilmi konuları içeren Kuran'da, bu kadar az sesle kafiye sağlanması insan çabasıyla gerçekleştirilemeyecek bir durumdur. Bu bakımdan Arap dili uzmanları Kuran'ı "kesinlikle taklit edilemez" olarak tanımlamaktadırlar.
